سعودی ها نباید فرصت مصاحبه با ایران را از دست دهند - مجله کوروش بزرگ

با وجود آن که یمن همچنان صحنه تجاوزات ائتلاف عربستان سعودی است، اما امارات هدف خود از خروج نیروهایش از این جنگ را تشدید تنش در منطقه همزمان با تشدید اختلافات تهران و واشنگتن در خلیج فارس مطرح نمود. از سوی دیگر بعضی منابع از وجود مذاکراتی میان اماراتی ها با ایران خبر داده و این اقدام را در راستای کاهش تنش در منطقه عنوان نموده اند.

سفیر عربستان در سازمان ملل نیز به تازگی اعلام نموده که کشورش آماده مذاکره با ایران است، هرچند همزمان بعضی ادعاهای ضدایرانی خود را تکرار نموده است.

به اعتقاد بعضی کارشناسان این گونه اظهارنظرها از سوی مقامات سعودی بی ارتباط با خروج امارات از جنگ یمن نیست و حداقل نشان می دهد که این روزها با وجود تحریم ها ضدایرانی آمریکا اما کفه معادلات منطقه ای چندان به نفع محور عربستان و امارات نیست.

در این راستا خبرنگاران گفتگویی را با پروفسور مهران کامروا استاد دانشگاه جرج تاون آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.

کامروا رئیس مرکز مطالعات بین المللی و منطقه ای دانشگاه جرج تاون آمریکا است. وی دکترای خود را در علوم اجتماعی و علوم سیاسی از دانشگاه کمبریج اخذ نموده و صاحب مقالات و کتابهای زیادی است. کتابهای قطر؛ کشور کوچک، سیاست بزرگ، خاورمیانه معاصر، تاریخ سیاسی پس از جنگ جهانی اول و انقلاب فکری ایران از جمله آثار وی به شمار می رود.

*ارزیابی شما از توافق اخیر امارات با ایران و تمایل سعودی ها به گفتگو با ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

من خیلی معتقد نیستم که امارات و عربستان به دنبال ایفای نقش به عنوان میانجی در روابط پرتنش ایران و آمریکا هستند. اگر ایران و آمریکا آغاز به مذاکره نمایند، این گفتگو یا بصورت مستقیم و بی واسطه خواهد بود و یا به وسیله میانجی گری بازیگران مورد اعتمادتری مانند عمان صورت خواهد گرفت. فکر نمی کنم که حرکت اخیر امارات در کاهش تنش با ایران خیلی زیاد مهم و با اهمیت باشد. این حرکت امارات در واقع اقدامی تاکتیکی و در راستای کاهش محدود تنش با ایران به گونه ای است که امارات بتواند منافع خود را حفظ کند، اما همزمان نگرش خصمانه امارات نسبت به ایران ادامه دارد و امارات به تقابل تمام عیار با ایران ادامه می دهد.

در عین حال این کاهش تنش می تواند تحولی مثبت به شمار رود، و البته ممکن است دلایل معینی پشت این موضوع هم باشد. همچنین باید توجه داشته باشیم که کاهش تنش در خلیج فارس بسیار بسیار دارای اهمیت است و ممکن است عربستان سعودی هم با مشاهده حرکت اخیر امارات، به سمت کاهش تنش با ایران متمایل گردد، چون اخیرا هم بعضی نشانه های محدود از سوی ریاض برای کاهش تنش دیده شده است. در هر صورت امیدوارم که عربستان سعودی فرصت گفتگو و گفتگو با ایران را از دست ندهد.

*بعد از تحریم نفتی ایران، بعضی اعلام کردند که خلا نفتی بازار عمدتا توسط شرکت آرامکو تأمین می گردد. آیا اساساً آرامکو توان تأمین خلأ نفت ایران در بازار را دارد؟

در حال حاضر بازار نفت با مازاد عرضه روبرو است. ممکن است حدف کامل نفت ایران از بازار به جهش قیمت نفت منجر گردد، اما این افزایش قیمت برای مصرف نمایندگان عمده چندان دردسر ساز و فاجعه بار نیست.

به عبارت دیگر بازار جهانی نفت حتی بدون نفت ایران نیز به حیات خود ادامه خواهد داد، اما این که آیا آرامکو به تنهایی می تواند خلا ناشی از حذف نفت ایران را جبران کند، چندان معین نیست.

بی تردید آرامکو فراوری نفت خود را پس از حذف ایران از بازار نفت افزایش خواهد داد؛ ولی ما شاهد فعالیت فراورینمایندگان دیگری نیز از جمله مکزیک، آمریکا، نیجریه و... در بازار نفت هستیم که می توانند از فشار برای افزایش قیمت نفت جلوگیری نمایند. لذا برای ایران خیلی مهم است که اتکای خود به نفت را کاهش دهد.

*با توجه به اینکه اقتصاد عربستان وابستگی زیادی به نفت دارد، آینده مالی آن را چگونه ارزیابی می کنید؟

در حال حاضر تغییرات ساختاری قابل توجهی در اقتصاد عربستان سعودی در حال اجراست که البته موفقیت آن ها به فاکتورهای سیاسی و مالی متعددی بستگی دارد. با این حال وابستگی اقتصاد عربستان به نفت همچنان در سال های آینده نزدیک ادامه خواهد داشت.

با این حال با توجه به تغییرات جاری ، پادشاهی این کشور نیز خودش را با این تغییرات همگام خواهد نمود و به دنبال راه های درآمدزایی دیگری است و فکر نمی کنم که آینده مالی عربستان چندان تیره و تاریک باشد، اگرچه سرعت رشد مالی می تواند تا حدودی آهسته گردد. در عین حال فرصت های مالی جدید و بهبود فضای کسب و کار به نتایج خوب و مثبتی در اقتصاد عربستان سعودی منجر خواهد شد و تردیدی در این موضوع نیست.

*چه نقاط ضعف ساختاری در اقتصاد عربستان وجود دارد که می تواند چشم انداز مالی این کشور را تهدید کند؟

بطورکلی اقتصاد عربستان دارای دو ضعف ساختاری و اساسی است. یکی مسئله یمن است و دیگری مسائل مرتبط با محمد بن سلمان است.

عربستان پس از حمله به همسایه جنوبی خود، یمن، برای خودش چالش و دردسری بزرگ را ایجاد کرد که حل و فصل آن حداقل در کوتاه مدت و آینده نزدیک غیرمحتمل است.

موضوع دوم، مرتبط با تصمیم گیری ها در دستگاه پادشاهی است که به طور مستقیم بر اقتصاد عربستان تاثیر می گذارد. انتظار می رود که در سال های آینده، تصمیم گیرنده اصلی در عربستان، یعنی محمدبن سلمان تجربیات بیشتری به دست آورد و تصمیمات غیرمنطقی و غیرعقلانی کمتری اتخاذ کند. در واقع تا به امروز رفتار غیرمنطقی و تصمیمات کوته نظرانه محمدبن سلمان هزینه های به شدت زیادی را بر عربستان و اقتصاد این کشور تحمیل نموده است.