کیورینگ بتن چیست و چگونه انجام می گردد؟ حداقل زمان عمل آوری بتن - مجله کوروش بزرگ

کیورینگ چیست؟

کیورینگ یا عمل آوری بتن شامل همه روش هایی می گردد که به منظور ارتقای سطح کیفی بتن به وسیله عمل هیدراتاسیون سیمان صورت می گیرد. کیورینگ در همان ابتدای بتن ریزی و قبل از خشک شدن آن، به نحوی مانع از سریع خشک شدن بتن و بالا رفتن دمای سطح بتن شده و عاملی مهم در افزایش کیفیت نهایی بتن است. کیورینگ شرایطی ایده آل جهت عمل آوری و نگهداری بتن فراهم می سازد. شرایط عمل آوردن بتن ارتباط مستقیم با مقاومت و دوام بتن دارد.

اهمیت کیورینگ بتن در چیست؟

در مورد اینکه اهمیت کیورینگ در بتن ریزی چیست باید خاطر نشان کنیم که هنگام بتن ریزی در صورت نبود مقدار رطوبت لازم، بتن آن چنان که باید شکل نمی گیرد و در نهایت به محصولی بی کیفیت منجر خواهد شد. به عبارتی تبخیر زود هنگام آب، پیش احتیاجهای لازم برای صورت دریافت واکنش های میان اجزای مختلف بتن و شکل گیری یک محصول با کیفیت را از بین خواهد برد. به طور کلی اهداف زیر در عمل آوری بتن دنبال می گردد.

• تأمین مقدار رطوبت لازم برای شکل گیری بتن با کیفیت
• قرار دادن بتن در یک طیف دمایی مناسب
• یاری به فرآیند هیدراسیون در بتن و ایفای نقش در بهبود مقاومت آن

چک لیست پیشنهادی: چک لیست بتن ریزی

کیورینگ بتن چقدر طول می کشد؟

زمان ثابتی را نمی توان برای کیورینگ در نظر گرفت و بسته به شرایط، مواد و روش هایی که در کیورینگ استفاده می گردد، مقدار زمان و مدت این عمل می تواند متفاوت باشد. در کل مدت زمان عمل آوری بتن یا همان کیورینگ به مؤلفه های زیر بستگی خواهد داشت.

• نسبت ترکیب اجزای مختلف بتن
• مقاومت تعیینه بتن
• اندازه و شکل سنگ دانه های موجود در بتن
• شرایط آب و هوایی محیط اجرای بتن
• شرایط تابش نور خورشید به بتن در آینده

با در نظر دریافت فاکتورهای زیر، استانداردهای تعیینی در مورد اجرای کیورینگ در بازه های زمانی حداقلی مختلف تهیه و تدوین شده است که خلاصه ای از آن ها در زیر آمده است.

• برای سیمان تیپ 1 مدت عمل آوری 7 روز است.
• برای سیمان تیپ 2 مدت عمل آوری 10 روز است.
• برای سیمان تیپ 3 مدت عمل آوری 3 روز است.
• برای سیمان تیپ 4 و 5 مدت عمل آوری 14 روز است.

مدت زمان لازم برای کیورینگ چگونه محاسبه می گردد؟

در صورتی که مدت زمان تعیینی برای کیورینگ بتن پیش بینی نشده باشد، حداقل زمان عمل آوردن بتن با استفاده از جدول زیر تعیین می گردد.

نوع سیمان	شرایط محیطی پس از ریختن بتن در قالب	دمای متوسط سطح بتن
		5 تا 10 درجه سانتی گراد	بالاتر از 10 درجه سانتی گراد	هر دمایی بین 5 تا 25 درجه سانتی گراد
نوع 1، 2، 3 و 5	متوسط	4 روز	3 روز	60 تقسیم بر مجموع دما به علاوه 10
	ضعیف	6 روز	4 روز	80 تقسیم بر مجموع دما به علاوه 10
همه سیمان ها به جزء 1، 2، 3 و 5 و همه سیمان های حاوی مواد پوزولانی یا روباره ای	متوسط
	ضعیف	10 روز	7 روز	120 تقسیم بر مجموع دما به علاوه 10
همه سیمان ها	خوب	اقدام خاصی ضرورت ندارد
شرایط محیطی خوب یعنی محیط مرطوب و محافظت شده با رطوبت نسبی بیشتر از 80 درصد و محافظت شده در برابر تابش مستقیم خورشید و باد شرایط محیط ضعیف یعنی محیط خشک و محافظت شده با رطوبت نسبی کمتر از 50 درصد و محافظت نشده در برابر تابش مستقیم خورشید و باد شرایط محیطی متوسط یعنی بین دو حد خوب و ضعیف

از طرفی هم در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان آمده است که حداقل زمان عمل آوری بتن هم با توجه به شرایط محیطی و نوع بتن تعیین می گردد که در جدول زیر به آن اشاره شده است.

نوع بتن و نسبت آب به سیمان مخلوط بتن	حداقل مدت عمل آوری بر اساس شرایط محیطی بر حسب روز
	شرایط محیطی معمولی	شرایط محیطی هوای گرم	شرایط محیطی هوای سرد
بتن معمولی با نسبت آب به سمیان 0/43 یا بیشتر	6 روز	7 روز	10 روز
بتن حاوی مواد افزودنی معدنی مانند دوده، سیلیس و سرباره یا نسبت آب به سیمان کمتر از 0/43	10 روز	14 روز	14 روز

کیورینگ بتن در هوای گرم

دمای هوای از مهم ترین فاکتورهای تأثیر گذار بر مدت زمان و کیفیت عمل آوری بتن است. در هوای گرم، دمای اولیه عمل آوری بالاتر منجر به دستیابی سریع تر به مقاومت می گردد و مقاومت نهایی را کاهش می دهد. در تابستان عمل آوری با آب می تواند منجر به دمای پایین تری جهت عمل آوری بتن گردد. تغییرات دمای شب و روز که بیشتر از 3 درجه سانتی گراد در هر ساعت باشد، در 24 ساعت اولیه مجاز نیست. مطالعات نشان داده اند که کیورینگ بتن در دمای بالاتر سبب افزایش نرخ رشد مقاومت اولیه بتن می گردد؛ اما ممکن است مقاومت 28 روزه را کاهش دهد.

بهتر است که این موضوع را با ذکر یک مثال برای شما توضیح دهیم. فرض کنید که دو نمونه بتنی یکی در دمای 40 و دیگری در دمای 20 درجه سانتی گراد کیورینگ شوند. بر اساس شکل زیر مقاومت این دو نمونه در روز اول به ترتیب برابر با 16 و 10 مگاپاسکال خواهد بود.

از طرفی هم در روز بیست و هشتم، این مقاومت یک فرایند برعکس به خود خواهد گرفت و به ترتیب برابر با 30 و 40 مگاپاسکال خواهد شد؛ به عبارت دیگر نمونه ای که در دمای بالاتر عمل آوری شده در روزهای ابتدایی دارای مقاومت بالاتری بوده اما نهایتاً مقاومت 28 روزه برای نمونه ای که در دمای پایین تر عمل آوری شده عظیم تر خواهد بود.

بیشتر بخوانید: بتن ریزی در هوای گرم ؛ تأثیرات، مسائل و الزامات

مزایای کیورینگ بتن چیست ؟

• ایجاد یک لایه نازک روی سطح خارجی بتن و در نتیجه کاهش سرعت تبخیر آب بتن
• برطرف احتیاج به آب پاشی مداوم و مرطوب نگه داشتن بتن
• تأمین و جلوگیری از تبخیر آب اختلاط بتن برای پیشرفت واکنش هیدراسیون
• کاهش نفوذ پذیری سطحی بتن
• عدم ایجاد تغییر در رنگ سطوح بتنی
• جلوگیری از پوسته شدن سطحی بتن
• جلوگیری از انقباض و ترک های ناشی از تبخیر سریع آب بتن

انواع روش های عمل آوری بتن

روش ها و موادی مختلفی را می توان به منظور به انتها رساندن کیورینگ بتن صورت داد که هر یک در زمان تعیینی صورت می گیرند و مزایا و معایب خاص خود را خواهند داشت. به طور کلی همه این اقدام را می توان موارد زیر خلاصه کرد.

نگهداری آب مخلوط در بتن در طول فرآیند سخت شدن اولیه بتن

• غرق آب کردن
• اسپری آب و مه پاشی
• پوشش آب اشباع

غرقاب کردن بتن از روش های رایج در عمل آوری آن

کاهش اتلاف آب مخلوط در سطح بتن

• پوشش بتن با صفحات پلاستیکی یا کاغذی غیر قابل نفوذ
• اعمال ترکیبات عمل آوری شکل پذیر غشایی

پوشش بتن با صفحات پلاستیکی یا کاغذی غیر قابل نفوذ

سرعت بخشیدن به فرایند کسب مقاومت با استفاده از گرما و رطوبت اضافی

• جریان بخار
• کویل های حرارتی
• پدها یا ورقه های گرمایشی الکتریکی
• پتوی بتن

بهترین روش کیورینگ بتن چیست ؟

انتخاب یکی از این روش ها به عنوان بهترین روش به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. در هر صورت با توجه به شرایط حاکم بر داخل کشور، متداول ترین و ارزان ترین شیوه عمل آوری مرطوب، پوشاندن بتن با گونی و برزنت است که همیشه توسط آب پاشی در فواصل زمانی مناسب باید سطح آن مرطوب نگه داشته گردد. عمل آوری به مدت حداقل 7 روز باید ادامه یابد. در کل روش های کیورینگ مجاز بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان به توضیح جدول زیر است.

نوع بتن و نسبت آب به سیمان مخلوط بتن	روش های مجاز عمل آور بتن بر اساس شرایط محیطی
	شرایط محیطی معمولی	شرایط محیطی هوای گرم	شرایط محیطی هوای سرد
بتن معمولی با نسبت آب به سیمان 0/43 یا بیشتر	روش آب رسانی و روش عایقی	روش آب رسانی و روش عایقی	روش عایقی
بتن حاوی مواد افزودنی معدنی مانند دوده، سیلیس و سرباره یا نسبت آب به سیمان کمتر از 0/43	روش آب رسانی	روش آب رسانی	روش عایق برای بتن با نسبت آب به سیمان 0/4 تا 0/43 مجاز است اما ساخت بتن با نسبت آب به سیمان 0/4 و کمتر در هوای سرد مجاز نیست

نکات مهم در عمل آوری بتن

• سیستم آب دادن به عنوان سنتی ترین روش دارای مسائلی است. از جمله این مشکل عدم امکان کنترل دقیق و مداوم نوبت های آب دهی و کیفیت کامل آبدهی توسط نیروی انسانی
• سیستم بخار روشی بسیار کارآمد به خصوص در سازه هایی که احتیاج به کسب مقاومت سریع است؛ اما این سیستم احتیاجمند تجهیزات ثابت و گران قیمتی است که در بسیاری از پروژه و سازه ها امکان پذیر نیست. این سیستم بیشتر برای قطعات پیس ساخته بتنی مناسب است.
• محصور بودن سازه با قالب یکی از روش هایی است که در زمان هایی که محدودیتی برای باز کردن قالب نباشد کارا است. این امر در بسیاری از پروژه ها به علت محدودیت های قالب و مبحث مالی امکان استفاده ندارد. این روش برای سازه هایی که عمده سطح با قالب پوشیده شده مناسب است مانند ستون و دیوارهای بتنی.
• استفاده از سیستم نایلون و محصور نمودن کانال سطح بتن جهت جلوگیری از بخار و خارج شدن آب روشی کارآمد در عمل آوری بتن است. از معایب این روش می توان به هزینه بالای آن به خصوص در بتن هایی که سطح آن زیاد است مانند دال ها، کف سازی ها و کانال های انتقال آب اشاره نمود.
• استفاده از گونی چیتایی مرطوب نیز روشی کارآمد در نگهداری و کیورینگ بتن است. از معایب این امر می توان به هزینه بالای آن به خصوص در بتن هایی که سطح آن زیاد است مانند دال ها، کف سازی ها و کانال های انتقال آب اشاره نمود.

سخن آخر

کیورینگ یا همان عمل آوری بتن از جمله اقداماتی است که نقش بسیار مهم و بالقوه ای می تواند در ارتقای سطح کیفیت بتن در صنعت ساختمان سازی داشته باشد. اینکه کیورینگ چیست و چگونه انجام می گردد در این مقاله به آن پرداخته شد. از سوی دیگر مدت زمان لازم برای اجرای این فرآیند تعیین و نحوه محاسبه آن ارائه شد. مسرور خواهیم شد نظرات و پرسش های خود را در این خصوص با ما در میان بگذارید.

منبع: ویکی ساختمان