راهنمای تحصیل در ژاپن
به گزارش مجله کوروش بزرگ، دانشگاه های ژاپن به دلیل پیشتازی در عرصه پژوهش و تکنولوژی و تدریس به زبان انگلیسی از برترین مقصدهای دانشجویان بین المللی محسوب می شوند.
ژاپن یکی از کشورهای پیشرفته آسیایی در سطح بین المللی است که بیش از 770 مرکز آموزشی و 2.8 میلیون دانشجو دارد و تعداد 86 دانشگاه خصوصی و 95 دانشگاه دولتی در ژاپن در حال فعالیت و ارائه خدمات آموزشی هستند.
در این رابطه، حدود 130,000 دانشجوی خارجی سالانه در دانشگاه های این کشور در حال تحصیل هستند و دولت ژاپن قصد دارد تا سال 2020 با پرداخت کم هزینه تحصیلی و وام این تعداد دانشجو را دو برابر کند. بنابراین، ژاپن مقصد مناسبی برای علاقه مندان به تحصیل در خارج به نظر می رسد.
از طرفی، ژاپن با وجود آثار مخرب ناشی از جنگ های جهانی اول و دوم، بمباران اتمی شهرهای این کشور و... یکی از قدرت های اصلی اقتصادی جهان و سومین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی است و در کنار این پیشرفت پیروز شده است تا ارزش ها، سنت ها و رسوم خود را نیز حفظ کند.
چگونگی نظام آموزشی و مدت هر مقطع تحصیلی
تحصیلات پیش دانشگاهی
تحصیلات ابتدایی در ژاپن از 6 سالگی آغاز می شود که دانش آموزان در آن دروس پایه را فرا می گیرند. مدت تحصیلات ابتدایی (Elementary Schools) شش سال است. سپس دانش آموزان وارد دوره دبیرستان می شوند که تحصیلات در آن به دو دوره سه ساله تقسیم می شود. تحصیلات ابتدایی و دوره اول دبیرستان (Lower Secondary Schools) در مجموع 9 سال است که اجباری است.
در این زمان دانش آموز می تواند دبیرستان را ترک کند و در کالج های فناوری (College of Technology) ادامه تحصیل دهد یا در سه سال دوره دوم دبیرستان (Upper Secondary Schools) ادامه تحصیل دهد و در سرانجام دوره 12 ساله تحصیلات پیش دانشگاهی، پیروز به دریافت دیپلم دبیرستانی شود. دانش آموزان در امتحانات سراسری تحت عنوان NCUEE شرکت می کنند. این امتحانات از 18 درس در موضوع های زبان ژاپنی، علوم اجتماعی، ریاضیات، علوم و زبان خارجی برگزار می شود.
تحصیلات دانشگاهی
برای ورود به دانشگاه های ژاپن داشتن دیپلم دبیرستان و گذراندن پیروزیت آمیز امتحانات سراسری ورودی دانشگاه ها (NCUEE) الزامی است. مراکز آموزش عالی در ژاپن به سه دسته دولتی، محلی و خصوصی تقسیم می شوند. دانشگاه های دولتی و محلی تحت پوشش وزارت آموزش، علوم و فرهنگ ژاپن هستند. دانشگاه های خصوصی نیز با مجوز این وزارتخانه فعالیت می کنند و با در نظر دریافت مسائل آموزشی، درصدی از هزینه های خود را نیز از دولت دریافت می کنند.
تعداد دانشگاه های خصوصی در ژاپن به مراتب از دانشگاه های دولتی بیشتر است. از نظر آماری دانشگاه های دولتی 18 درصد، دانشگاه های محلی 9 درصد و دانشگاه های خصوصی 73 درصد از مراکز آموزش عالی را به خود اختصاص داده اند.
دوره های تحصیلی
1. دوره های حرفه ای منتهی به مدرک Associate که طی آن دانش آموزان بعد از تحصیلات 9 ساله اجباری و در سرانجام دوره اول دبیرستان، پنج سال تحصیلی را در کالج های فناوری (College of Technology) می گذرانند. این دوره شامل 167 واحد (Credits) است. با مدرک Associate، دانشجو می تواند متقاضی ورود به سال دوم یا سوم دوره Bachelor در دانشگاه ها شود.
2. دوره های دو ساله منتهی به مدرک Associate در صورت داشتن دیپلم دبیرستان در کالج ها (Junior College) گذرانده می شود. این دوره شامل 62 واحد(Credits) است. همچون مورد قبل، با مدرک Associate دانشجو می تواند متقاضی ورود به سال دوم یا سوم دوره Bachelor در دانشگاه ها شود.
3. دوره (Bachelor (Gakushi که شامل چهار سال تحصیل بعد از دیپلم دبیرستان است. این دوره در برگیرنده 124 واحد (Credits) است. رشته های پزشکی، دندانپزشکی و دامپزشکی با شش سال تحصیل تمام وقت نیز شامل 188 واحد است.
4. دوره (Master (Shushi که شامل دو سال تحصیل ، با شرط داشتن مدرک Bachelor و پیروزیت در امتحانات ورودی است. این دوره شامل 30 واحد (Credits) است. پس از پیروزیت در امتحانات، دانشجو موظف به انتخاب کار پژوهشی است و با دفاع پیروزیت آمیز از سرانجام نامه پژوهشی خود به دریافت مدرک (Master (Shushi نائل می شود.
5. دوره (Ph.D (Hakushi که شامل سه سال تحصیل به شرط داشتن مدرک Master و نیز پیروزیت در امتحانات ورودی که شامل دفاع از سرانجام نامه دوره Master است. این دوره شامل 30 واحد (Credits) است. پیروزیت در امتحانات و دفاع از سرانجام نامه پژوهشی شرط دریافت مدرک (Ph.D (Hakushi است.
نحوه ارزشیابی مدارک تحصیلی
- مدرک Associate به ماخذ کاردانی ارزشیابی می شود. آن دسته از مدارک دانشگاهی با دو یا سه سال تحصیل و گذراندن معادل حداقل 60 واحد سمتری که منجر به اخذ مدرک Bachelor نشود، بعد از دیپلم دبیرستان یا پیش دانشگاهی، کاردانی ارزشیابی می شود.
- مدرک (Bachelor (Gakushi در صورت داشتن دیپلم دبیرستان یا پیش دانشگاهی، کارشناسی ارزشیابی می شود.
- مدارک (Master (Shushi در صورت داشتن کارشناسی، کارشناسی ارشد ارزشیابی می شود.
- مدرک (Ph.D (Hakushi در صورت داشتن کارشناسی ارشد، دکترا ارزشیابی می شود.
زبان مراکز آموزشی و دانشگاهی
تحصیل در مقاطع پایین تر از لیسانس تحصیل در ژاپن به زبان ژاپنی خواهد بود، اما در سطح تحصیلات تکمیلی امکان تحصیل به زبان انگلیسی نیز وجود دارد. بنابراین، متقاضیانی که قصد تحصیل در ژاپن را داشته باشند، می توانند به زبان انگلیسی نیز تحصیل کنند. در نتیجه، در سطح کارشناسی داشتن تسلط کافی به زبان ژاپنی مورد نیاز است. البته فراگیری زبان ژاپنی به مراتب مشکل تر از زبان انگلیسی است و اغلب دانشجویان برای تحصیل در ژاپن تحصیل به زبان انگلیسی را انتخاب می کنند.
میانگین هزینه تحصیل در ژاپن
اگرچه هزینه تحصیل در ژاپن نسبت به دیگر کشورهای آسیایی یکی از بالاترین ها است، اما باز هم از بسیاری از کشورهای غربی از جمله انگلستان و آمریکا به مراتب پایین تر است. به طور متوسط دانشجو باید سالانه مبلغی حدود 500 هزار تا یک میلیون ین را برای شهریه دانشگاه بپردازد. البته دو دانشگاه توکیو و اوساکا (برترین دانشگاه های ژاپن بر اساس طبقه بندی QS) علاوه بر شهریه، هزینه دیگری به مقدار 282 هزار ین بابت هزینه پذیرش از دانشجویان اخذ می کنند. به علاوه، دانشجویان سالانه باید بین 17 هزار ین تا 30 هزار ین بابت هزینه امتحانات پرداخت کنند.
میانگین هزینه زندگی در ژاپن
هزینه های زندگی در ژاپن بر اساس شهر و سبک زندگی افراد متفاوت خواهد بود. هزینه زندگی دانشجویی مجردی حدود 80 تا 85 هزار ین در ماه است و هزینه زندگی دانشجویی متاهلی حدود 16 تا 170 هزار ین در ماه خواهد بود.
محدودیت سنی برای تحصیل در ژاپن
محدودیت سنی صرفا برای دریافت بورس (و نه برای ادامه تحصیل) در ژاپن اعمال می شود. به عبارت دیگر، متقاضی دریافت بورس در زمان ارائه درخواست در مقطع تحصیلات تکمیلی باید کمتر از 35 سال، برای دوره کارشناسی 18 تا 30 سال و فارغ التحصیلان مدارس متوسطه یا معادل آن 17 تا 22 سال داشته باشند.
برترین دانشگاه های ژاپن
| نام دانشگاه | رتبه در رنکینگ جهانی QS Top Universities 2018 |
| The University of Tokyo | 28= |
| Kyoto University | 36= |
| Tokyo Institute of Technology | 56 |
| Osaka University | 63 |
| Tohoku University | 76= |
| Nagoya University | 116= |
| Hokkaido University | 122 |
| Kyushu University | 128 |
| Keio University | 192= |
| Waseda University | 203 |
| University of Tsukuba | 250= |
بورسیه تحصیلی دانشگاه های ژاپن
در ژاپن بورسیه های تحصیلی متعددی برای دانشجویان خارجی وجود دارد که متدوال ترین آن ها در میان دانشجویان ایرانی بورسیه مونبوکاگاکوشو است که دانشجو می تواند از طریق سفارت ژاپن در تهران یا تماس مستقیم با استاد راهنما برای طی مراحل و دریافت آن اقدام کند.
تعطیلات سرانجام سال تحصیلی
آغاز سال تحصیلی دانشگاهی در ماه آوریل و سرانجام آن در ماه مارس است و کلاس ها معمولا به دو ترم تقسیم می شوند، ترم اول (آوریل -سپتامبر) و ترم دوم (اکتبر-مارس)؛ ولی بسیاری از دانشگاه ها دانشجویان بین المللی جدید را در ماه سپتامبر می پذیرند. دوره های تعطیلات طولانی مدتی در موسسات آموزش عالی ژاپن در سال تحصیلی وجود دارد: تعطیلات تابستانی (اواخر جولای-اواخر ماه اوت)، تعطیلات زمستانی (اواخر ماه دسامبر-اوایل ژانویه) و تعطیلات بهاری (اواخر فوریه-اوایل آوریل).
بیمه تحصیلی و درمانی دانشجو در ژاپن
یکی از مزایای تحصیل در دانشگاه های ژاپن بیمه سلامت است که دانشجویان بین المللی برای عضویت در این طرح که حدود 70 درصد از هزینه درمان را شامل می شود، می توانند با ارائه مدارک تحصیلی خود برای آن اقدام کنند.
آب و هوای ژاپن
ژاپن در فصل های مختلف سال آب و هوای متفاوتی دارد. زمستان های ژاپن سرد و تابستان های آن معتدل گرم و شرجی است. ژاپن کشوری جزیره ای است و به ویژه در شهرهای ساحلی میزان رطوبت زیاد است. اما در بهار و تابستان برخی مناطق آن آب و هوای بسیار مناسبی دارد. در زمستان میانگین درجه حرارت این کشور در نقاط مختلف متفاوت است، اما به طور متوسط بین 6 تا 10 درجه سانتی گراد در نوسان است. از ماه مارس که همزمان با عید نوروز است، آب و هوای این کشور با فرار رسیدن بهار گرم تر می شود و در تابستان به میانگین 20 درجه سانتی گراد می رسد.
کار و ویزای دانشجویی در ژاپن
دانشجویان خارجی که تحصیل آن ها در ژاپن بیش از سه ماه به طول می انجامد، باید برای دریافت ویزای دانشجویی اقدام کنند. برای این کار دانشجو ابتدا باید گواهی شایستگی اخذ کند، که این گواهی را موسسه آموزشی که دانشجو از ان پذیرش گرفته است، به وزارت امور خارجه ژاپن ارسال می کند. زمانی که این گواهی ارسال شد، دانشجو باید از طریق سفارت ژاپن در ایران به دریافت ویزای دانشجویی اقدام کند.
جدا از اصل این گواهی و یک کپی از آن دانشجو باید پاسپورت معتبر، فرم ویزای دانشجویی و همچنین یک قطعه عکس پاسپورتی هم به سفارت ارائه کند.
اخذ ویزا برای والدین یا همسر دانشجو
همسران و فرزندان دانشجویان بین المللی که در دانشگاه ، کالج، کالج آموزش های حرفه ای و غیره تحصیل می کنند، می توانند در ژاپن تحت ویزای وابسته وضعیت اقامت بگیرند، مشروط به اینکه دانشجویان بتوانند هزینه های زندگی همسر و فرزندان خود را متحمل شوند.
شرایط کار دانشجویی
چنانچه دانشجو قصد داشته باشد در کنار تحصیل در ژاپن کار پاره وقتی هم داشته باشد، باید مجوز آن را به صورت جداگانه دریافت کند. این مجوز را به محض ورود به خاک این کشور می توان از اداره مهاجرت این کشور درخواست کرد. به طور کلی، این مجوز به دانشجو اجازه 28 ساعت کار در هفته در طول ترم تحصیلی و هشت ساعت کار در زمان های تعطیلی می دهد. این مدت زمان کار برای دانشجو درآمدی معادل 33600 ین در هفته را دارد.
منبع: کجارو / scholars4dev.com / diversityabroad.com / info.japantimes.co.jp / jasso.go.jp / studyabroad.com / gooverseas.com / studyjapan.go.jp / ir.emb-japan.go.jp / topuniversities.com / malekpour.ir / پیمنت 24 / grad.saorg.ir / uniabroad.ir