همه چیز درباره مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله - مجله کوروش بزرگ

جهت دریافت خدمات تعمیرات ساختمان با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید.

به گزارش خبرنگاران به نقل از مهر، مدیرپایگاه میراث جهانی میدان امام استان اصفهان با توجه به نقدها اخیر بعضی رسانه ها درباره نحوه مرمت مسجد شیخ لطفالله، تفاوت رنگ کاشی ها و برجسته بودن بعضی کاشی ها نسبت به بقیه در ارتباط با این موضوعات و نحوه مرمت گنبد این مسجد تاریخی مجموعه جهانی میدان امام، شرحاتی به خبرنگار مهر ارائه کرد.

فریبا خطابخش با اشاره به اینکه در سال گذشته کاشی های معرق هفت رنگ در گریو گنبد مسجد شیخ لطف الله آغاز به ریزش کرد، گفت: با تامین اعتبارات لازم، گریو (بخش پایینی گنبد) مسجد شیخ لطف الله مورد بازبینی نهاده شد و تصمیم گرفته شد تا کاشی های گنبد مسجد هم مورد آنالیز قرار بگیرد.

وی با بیان اینکه از سال 1314 هیچ گونه کارگاه مرمتی برای کاشی های گنبد مسجدشیخ لطف الله برپا نشده بود، توضیح داد: پس از آنالیز های به عمل آمده با جدا شدن کاشی های گنبد از بستر روبرو شدیم اما اینکه تاکنون کاشی ها ریزش ننموده بود را باید در ریشه های بلند آن و در هم تنیدگی کاشی ها دانست که با بارش برف و باران سنگین بی شک این کاشی ها در نهایت دچار ریزش می شد.

• جداشدن کاشی های گنبد از بستر

مدیر پایگاه مجموعه میدان امام خمینی (ره) با اشاره به اینکه آخرین مرمت کاشی های مسجد شیخ لطف الله هشتاد سال پیش و توسط استاد کار معروف اصفهانی زنده یاد مصدق زاده اجرا شده بود، ابراز داشت: آنالیز ها نشان می داد که کاشی های گنبد از بستر جدا شده و بندهای کاشی هم از بین رفته بود.

• تعریف 16 ترک برای برپایی کارگاه مرمتی

وی با اعلام اینکه تزئینات گنبد مسجد شیخ لطف الله به گونه ای است که باید دوترک از آن به طور همزمان مرمت گردد، بیان داشت: 16 ترک برای گنبد مسجد شیخ لطف الله تعریف شده است؛ تاکنون هزینه دو ترک اجرا شده 400 میلیون تومان بوده است که انجام هر دو ترک شش ماه زمان احتیاج دارد.

خطابخش با شرح نحوه مرمت کاشی های گنبد مسجد شیخ لطف الله گفت: کاشی ها از نوک گنبد با دست برداشته شد، بعد از شماره گذاری از روی طرح گنبد اسکن لیزر انجام شد و پس از ساختن قالب گنبد هر طرح قالب متناسب با سایز گنبد ساخته شد.

وی با مقایسه گنبد مسجد شیخ لطف الله با مسجد امام خمینی (ره) توضیح داد: گنبد مسجد شیخ لطف الله نسبت به مسجد امام خمینی (ره) کوتاه تر است، خیز کمتری دارد و برپایی کارگاه مرمت بر روی آن راحت تر است.

• مراحل تثبیت کاشی های گنبد

مدیر پایگاه مجموعه میدان امام خمینی (ره) با تاکید بر تثبیت کاشی های گنبد مسجد شیخ لطفالله گفت: در دوترک گنبد مسجد شیخ لطف الله سعی شد که از کاشی جدید استفاده نگردد. کاشی ها به راحتی با دست برداشته شد و پس از شست وشو و اسیدزدایی جاهایی که احتیاج به مرمت داشت و ترک خورده بود تثبیت و روی قالب چیده شد و با استحکام بخشی پشت کاشی ها و زدودن گچ و نخاله های باقیمانده از مرمت هشتادساله قبلی گچ زیر کاشی ها تراشیده شد.

وی اضافه نمود: پس از رسیدن به گنبد آجری شیخ لطف الله متوجه شدیم که حتی بندهای آن هم پوسیده است؛ پس از بندکشی بر روی آن سه ردیف تکفته کاری انجام شد و به روی آن یک ملات دوغاب هم داده شد و مانند پازل، تک تک کاشی هایی که تمیز شده بودند و اصالت کهنگی خود را حفظ نموده بودند بر سر جایشان نهاده شدند. مواردی که کاشی ها ریزش پیدا نموده بود از کاشی های جدید استفاده شد که دو درصد حجم دوترک مرمت شده را شامل می گردد و در نهایت با دوغاب گچ بندها تثبیت شد که در نهایت با آب پاک شد.

• رضایت استادکار با سابقه از مرمت دو ترک گنبد

خطابخش استادکار مرمت دوترک مسجد شیخ لطف الله را رحمت الله رضایت معرفی کرد و گفت: این پیشکسوت میراث فرهنگی در سن هشتادسالگی با صبر و عشق به اصفهان تک تک کاشی های دو ترک مسجد شیخ لطف الله را مرمت کرد.

وی انتقاد از تغییر رنگ دوترک مرمت شده را بی اساس دانست و گفت: تفاوت رنگ عنوان غلطی برای تفکیک کاشی های مرمت شده از مرمت نشده است؛ امیدواریم با تامین اعتبار و اتمام چهارده ترک باقیمانده تمام کاشی ها مرمت گردد و این شائبه تغییر رنگ هم در جامعه از بین رود.

• کار مرمت بر روی مسجد شیخ لطفالله اصولی است و جای نگرانی ندارد

مدیر پایگاه مجموعه میدان امام خمینی (ره) در پاسخ به انتقادی که با استناد به گفته مهدی حجت انجام می گردد مبنی بر اینکه گنبد مسجدشیخ لطف الله را به اسم مرمت خراب کردند، رنگ کاشی ها تغییر یافته و لچکی جا نیفتاده است پاسخ داد: استاد حجت شخصیت شناخته شده و برجسته ای هستند، قطعا اگر ایشان بازدیدی از مجموعه میدان امام خمینی (ره) داشتند ما متوجه می شدیم و ایشان هم حتما بر بام گنبد می رفتند و نظر کارشناسی شده ای ارائه می کردند.

وی اضافه نمود: برای بییندگانی که از پایین به گنبد خیره می شوند و آن را غیر همسطح می دانند باید این شرح را ارائه دهم که اینکه گفته می گردد ترک گنبد مسجد شیخ لطف الله کوچک شده، لچکی جا نیفتاده و همسطح نیست به خاطر این است که لبه های ترک هایی که مرمت نشده استحکام کافی را ندارد و هرآن در معرض ریزش است؛ برای حفاظت کاشی ها بر روی لبه های ترک گچ محکم گرفته شده است تا مانع از ریزش کاشی ها گردد که به صورت موقتی است و پس از سرانجام کارگاه مرمتی گنبد شیخ لطف الله این مشکل هم برطرف خواهد شد. تمام کوشش ما این است با مرمت اصولی گنبد شیخ لطف الله تا صد سال اینده از این بنا حفاظت گردد.

لازم به ذکر است مسجد شیخ لطف الله یکی از مسجدهای تاریخی و شناخته شده در ضلع شرقی میدان امام خمینی(ره) است. این مسجد به فرمان شاه عباس اول و در مدت هجده سال بنا شد و مقابل عمارت علی قاپو و در همسایگی مسجد جامع عباسی است. معمار این مسجد استاد محمدرضا اصفهانی پسر حسین بنا اصفهانی بوده است. این مسجد بر خرابه های مسجدی که قبلا در آن محل بوده ساخته شد. مسجد شیخ لطف الله به نام یکی از علمای بزرگ عصر صفوی به نام شیخ لطف الله جبل عاملی نامیده شد که از علمای بزرگ دوره صفوی بود.