آبغوره گیری مهارتی سنتی در دشمن زیاری است - مجله کوروش بزرگ

طبیعت تپه ماهوری و جنگل های وسیع سبب شده تا مردم باغات دیم انگور وسیعی را بر روی تپه ها و شیب آنها بوجود بیاورند و از درختان جنگل هم برای ساخت ابزار مورد احتیاج باغداری و کشاورزی خود استفاده نمایند.

غوره و آبغوره برای مردم دشمن طیاری بسیار با اهمیت است، چرا که ممسنی بزرگترین تاکستان های دیم کشور حدود 30 هزار هکتار باغات دیم انگور دارد که به دلایل خاصی در محصول غوره برداشت می شوند. نوع خاصی از انگور به نام شیرازی (لرکُش) وجود دارد که در نیمه تیر تا نیمه مرداد بصورت غوره برداشت می گردد. باغات غوره بر روی تپه های شیب دار قرار دارند و کومه های سنگی بر بلندی تپه ها در میان باغات خودنمایی می نمایند.

باغات در حالت ترکیب با جنگل بلوط چشم انداز بسیار خاصی دارند بویژه که انتهای باغ ها به کوه ها کشیده می شوند و باغاتی که در نزدیکی جنگل و کوه قرار دارند در معرض خطر گراز هستند. گله های گراز انگورها را می خورند و این یکی از دلایلی است که انگور در زمان غوره برداشت می گردد. قدمت باغات غوره و شیوه آبغوره گیری سنتی حدود 200 تا 250 سال هست.

آبغوره گیری سنتی به دو شیوه دستی و پایی انجام می گردد که هر شیوه خود به دو صورت فرق دارد، ابتدا با الاغ که حیوان اهلی بومی منطقه هست به باغ رفته غوره ها را در سبدهایی به نام کَهلو چیده و سپس سبدهای کوچک را در سبد بزرگتری به نام گیرَه که به صورت دو لنگه گذاشته به خانه آورده در حوضی سنگی ریخته و می شورند سپس غوره ها را در تویزه آبکش نموده سپس به شیوه های مذکور آب غوره را می گیرند.

شیوه دستی آبغوره گیری سنتی: شیوه دستی با استفاده از سنگ و سرکو (هاون)

در این شیوه غوره ها را به صورت خوشه ای یا دانه نموده در قدح ریخته و با سنگی گرد له می نمایند این شیوه را برای تلیت کردن و استفاده فوری انجام می دهند. در حالت دوم غوره ها را در هاون ریخته و با هاون می کوبند.

شیوه پایی آبغوره گیری سنتی: استفاده از چکمه و شلنادن (له کردن)

این شیوه به صورت استفاده از چکمه بوده که غوره ها را در حوضی سنگی ریخته و فرد تنومندی با چکمه به له کردن غوره ها می پردازد. در برخی جاها از لگن های بزرگ رویی بجای حوض استفاده می گردد. وقتی غوره ها در حوض له می شوند آب غوره به وسیله سوراخ کوچکی که با لوله طراحی شده از آن خارج می گردد. زیر لوله مربوطه یک قدح گذاشته و آب غوره جمع میشد.

در حالت دوم که غوره ها را در لگن ریخته و له می نمایند لگن غوره له شده را کامل بر صافی که بر دیگ دیگر گذاشته خالی نموده و سپس خوشه های لخت را فرد دیگری با دست جدا گرده و در گونی می گذارد.

سپس با پارچه ای توری مانند آب غوره ها را صاف نموده و در شیشه های خرطومی شکل نگهداری می کردند. برخی افراد برای کمتر شدن اسید آب غوره حبه ای سر موسیر و کمی پونه کوهی که در فروردین از کوه های منطقه جمع می نمایند در آب غوره ها ریخته که این کار سبب کمتر شدن اسید غوره و خوش طعم شدن آن می گردد. تفاله های غوره را بر روی پشت بام ها ریخته تا خشک شوند سپس با کاه مخلوط نموده و برای خوراک دام استفاده می کردند.

آش غوره، سالاد آب غوره ای که به سالاد شیرازی معروف است، شربت آب غوره، رب غوره، ترشی غوره از محصولات خوشمزه و ترش مزه ای هستند که از غوره و آبغوره تهیه می شوند و همچنان جایگاه خود را در میان نسل قدیم و تازه حفظ نموده است.